Bos en klimaat
Het voorkomen en het opvangen van de klimaatveranderingen is momenteel één van de grootste uitdagingen in de geschiedenis van de mensheid. Sommige bossen staan zelf onder druk van klimaatverandering. Tegelijkertijd remmen ze de klimaatverandering af én beperken de gevolgen. Zoals uit de Klimaattop van Parijs bleek, vormt goed bosbeleid een sleutelelement in elk toekomstscenario. Het project eco2eco had als doel om hieraan bij te dragen.
Bossen remmen de klimaatverandering af
Bossen en bomen halen door hun fotosynthese CO2 uit de atmosfeer. Deze moleculen zetten ze om in bouwstenen voor hun eigen groei en ademhaling. Op die manier zorgen ze voor een reëel en bovendien kostenefficiënt tegengewicht voor de klimaatverandering. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het handhaven van een hoge koolstofopslag in de Europese bossen perfect combineerbaar is met het afleveren van een belangrijke houtoogst. Zonder het bos zou het broeikaseffect nog sneller plaatsvinden dan vandaag reeds het geval is.
Bossen verzachten de effecten van klimaatverandering
Bossen hebben een temperende werking op het klimaat. In de zomer zorgen bossen bijvoorbeeld voor afkoeling van hun omgeving. Maar ook het waterbergend en -bufferend vermogen van bossen spelen hier een belangrijke rol. In erosie- en overstromingsgevoelige gebieden kunnen bossen en bomen de risico’s sterk temperen.
Bossen staan onder druk van de klimaatverandering
Nu gebleken is dat het al een zeer grote uitdaging zal zijn om ons wereldwijde klimaat binnen de 2°C toename te houden, wordt het meer dan ooit onvermijdelijk om onze bossen ook voor te bereiden op dit veranderende klimaat. Uit onderzoek blijkt dat de voornaamste klimaatrisico’s voor het Vlaamse en Nederlandse bos bestaan uit toenemende droogtestress en verhoogd stormrisico. Bomen onder stress (bv. droogte) zijn bovendien gevoeliger voor ziekten en aantastingen, en sommige plaaginsecten zullen profiteren van de voorspelde klimaatwijziging.
Eco2eco en het klimaat
Het project droeg bij aan een beterklimaat via de volgende aspecten:
-
Aandacht voor duurzame houtproductie en cascadering
Het inzetten van hout als grondstof is immers een eenvoudige, goedkope en doeltreffende methode om het CO2-gehalte in de atmosfeer te verlagen. Via het zoeken naar hoogwaardige toepassingen van het hout, kan de koolstof langer worden vastgehouden. In het ideale geval maken we van de stam fineerhout of een stuk meubilair. Bij het einde van zijn leven wordt dit meubilair vervolgens tot vezelplaat verwerkt en die vezelplaat wordt een generatie later nog eens gerecycled als brandbaar product, het zogenoemde cascaderingsprincipe. Tegelijkertijd besparen we zo op andere materialen zoals beton, metaal of plastic, waarvan de productie veel CO2-uitstoot veroorzaakt.
-
Eco2eco investeerde in een bosbeheer gericht op de productie van kwaliteitshout (Q/D-methode)
Kwaliteitshout geeft immers de beste garantie voor langlevende houtproducten die de gefixeerde koolstof langer vasthouden. QD-beheer leidt bovendien tot meer structuurrijke bossen met grotere koolstofopslag.
-
Optimaliseren van bosexploitatie
We hechten heel veel belang aan gezonde bosbodems. Een grote zorg is bodemverdichting veroorzaakt door bosexploitatie. Eco2eco zette erop in om dit zoveel mogelijk te beperken. Onder andere door de aanpak van ruimingspistes te professionaliseren door digitalisering en het gebruik van netwerken van ecologisch waardevolle ‘oude , aftakelende en dode bomen’ (OAD), die daarbij gespaard worden. Ook het onderzoek naar alternatieve oogsttechnieken (bijvoorbeeld gebruik van paarden bij vochtige bodems) paste in een duurzamer en klimaatvriendelijker bosbeheer.
-
Inzetten op nieuwe verjongingstechnieken gericht op variatie en houtkwaliteit
Het project eco2eco investeerde ook in kwaliteitsvolle verjonging met als doel de soortenvariatie te vergroten en te mikken op de productie van kwaliteitshout. Gevarieerde bossen fixeren immers meer koolstof. Bovendien zorgen ze voor een grotere weerbaarheid van het bos tegen calamiteiten veroorzaakt door de klimaatopwarming zoals langdurige droogtes en stormen.
