QD-methode
De methode Qualifizieren-Dimensionieren (QD) is ontwikkeld in Duitsland. In het gelijknamige boek van grondlegger Georg Wilhelm, wordt deze methode uitgebreid uit de doeken gedaan. In het kort: het is een verdere uitwerking van de toekomstbomen-methode, waarbij de aandacht zich concentreert op een beperkter aantal bomen (40 tot 60 per ha, afhankelijk van de boomsoort). Bomen met economische potentie voor kwaliteitshout krijgen alle ruimte om zich te ontwikkelen tot dikke bomen met een grote kroon. Ze worden daartoe regelmatig en vrij fors vrijgesteld.
Het verschil tussen QD en ‘klassieke’ dunning.
Dit levert op de lange termijn niet alleen waardevol hout op, maar ook een gevarieerd, structuurrijk bos en een aantrekkelijk bosbeeld. Rondom de vrijgestelde bomen is het bos meer open, terwijl in de stukken waar zich geen QD-bomen bevinden het bos dichter is.
Fasen
QD-beheer kent verschillende fases:
De fasen in de ontwikkeling van een qd-boom.
De fasen in de ontwikkeling van een qd-boom.
- Vestiging (V-fase): omvat de eerste levensjaren van een boom. Hiertoe behoren zaadval, kieming (of meteen aanplanting) en jeugdgroei tot het moment waarop de jonge zaailing de concurrentie met andere vegetatie achter zich heeft gelaten.
- Kwalificering (Q-fase): de jonge plantjes treden in onderlinge concurrentie. Velen sterven, terwijl de meest vitale verder de hoogte in groeien. Natuurlijke stamreiniging (= afsterven van zijtakjes door lichtgebrek) zet in vanaf het moment van kroonsluiting.
- Dimensionering (D-fase): deze fase begint wanneer de onderstam geen levende takken meer draagt over een lengte die gelijk is aan 25% van de te verwachten eindhoogte. De overgang naar de dimensioneringsfase betekent ook meteen het einde van de natuurlijke stamreiniging: kronen worden vanaf nu consequent ruimte gegeven, waardoor de groei aanzwengelt en ook de dikte van de (waardevolle) stam toeneemt.
- Rijping (R-fase): Op een gegeven ogenblik neemt de lengtegroei van de takken af en is nog maar een beperkte kroonuitbreiding mogelijk. De rijpingsfase begint als de boom zo’n 75-80% van zijn verwachte eindhoogte heeft bereikt.
Het is niet nodig om vanaf de eerste fase te beginnen; in elke bestaande opstand is het mogelijk om op een bepaalde manier met QD te beginnen. Binnen eco2eco doen we steeds meer ervaring op met het omschakelen naar QD-beheer. In welke fase het bos kan ‘instromen in QD-beheer’ is met name afhankelijk van de leeftijd van de opstand en de boomsoort.
Kostenefficiënt
QD-beheer is een efficiënte manier om hoogwaardig hout te telen. Door de aandacht en ingrepen volledig te concentreren op de toekomstboom, maakt men alleen de noodzakelijke kosten om rondhout van topkwaliteit te verkrijgen in een zo kort mogelijke tijd. De precieze kosten die binnen QD-beheer gemaakt moeten worden zijn in beeld gebracht en dat geldt ook voor de verwachte meeropbrengst. Zo is het mogelijk een goede afweging te maken van de kosten en baten van QD-beheer.
Experimenten
In het project is de methode verder ontwikkeld en aangepast aan de regionale omstandigheden. We experimenteerden met blessen en opsnoeien van verschillende soorten. Ook plantten we tijdens het project veel plantsoen aan, zie ook bosverjonging.
Handleiding
De leerpunten uit de experimenten die we binnen eco2eco realiseren, zijn uiteindelijk samengevoegd in een praktische handleiding voor bosbeheerders. Bosbeheerders krijgen tips voor efficiënte beheermethoden waarbij aandacht is voor de productie van kwaliteitshout en het behoud en verbeteren van bodem en ecologie in het bos. Ook de artikelen die zijn verschenen in vakbladen dragen bij aan de verspreiding van de nieuwe kennis.
Meer informatie
Wilt u graag meer weten over QD? Meer informatie is te vinden via:
- Artikel QD-beheer: mooi bos, dikke bomen en eindelijk fineer; Vakblad Natuur, Bos, Landschap
- Leergang QD op Ecopedia
Volg ons
