QD-lessen uit Duitsland

Eind april stond een bijzonder leerzame en interessante doe-vierdaagse op het programma in Duitsland. Een uitgelezen kans om de principes van de boomgerichte QD-bosbeheermethode in de praktijk te brengen. De groep bestond uit 15 deelnemers van de verschillende partners en samen bezochten we het Forstamt Bad-Dürkheim. We werden begeleid door twee ervaren waldbautrainers. De bossen waarin de Duitse collega’s hier werken zijn veelal grove dennen opstanden, op zeer steile hellingen. Dit geeft uiteraard de nodige uitdagingen, met name in de exploitatie.

Selecteren van QD-bomen

Dag 1 bekeken we QD-proefopstanden van grove den en Amerikaanse eik die de Duitsers gebruiken voor trainingsdoeleinden. Een van de geleerde lessen hier was dat de QD-bomen te dicht (12m) bij elkaar staan (60/ha), 20m zou een goede afstand zijn. In de huidige situatie zijn er na drie dunningen alleen nog QD-bomen over, en zullen ze elkaar gaan beconcurreren en zodoende niet hun optimale diameter bereiken.

Als mogelijk hulpmiddel om dit te voorkomen werd in de groep geopperd om een zogenaamde tussenboom aan te wijzen die op 10 m van een QD boom staat. Dit is dus geen QD- of toekomstboom maar een boom die heel licht vrijgesteld wordt en uiteindelijk na enkele dunningen ook geoogst kan worden. De meerwaarde is voornamelijk om de afstand van 20m tussen de bomen te waarborgen, omdat het in de praktijk soms lastig blijkt, om deze afstand aan te houden.

Les 1; ben alert op de onderlinge afstand tussen QD-bomen, ze staan al snel te dicht bij elkaar.

QD in grove den; kosten en baten

Ook het financiële plaatje werd bekeken. De kosten van het vrijstellen zijn 60 euro per QD-boom (per dunning 10 weg te halen bomen a 2 euro per boom). De gevelde bomen bleven hier liggen (diameter ca 15-20cm) omdat het voor dit sortiment, op zo’n helling, niet rendabel is om deze weg te halen en te verkopen. Dat betekent dat het dunnen geld kost en geen opbrengsten genereert. De kosten van het opsnoeien tot 6 m met stokzaag zijn 10 euro per boom, wat de totale kosten op 70 euro per boom brengt. Dit betekent, als er een winstmarge is, dat deze klein zal zijn. Dit geldt vooral voor grove den. Bij andere soorten zal dit weer heel anders uitpakken.

Uniek leermoment

Op dag twee is er gewerkt in een jong grove dennenbestand. Op de helling is een eerste dimensionering, een eerste dunning uitgevoerd. QD-bomen zijn geselecteerd en vervolgens hebben we de concurrenten rondom de aangewezen QD-bomen geblest. Hierbij is ook gebruik gemaakt van de eerdere genoemde tussenbomen. De ervaring hiermee was positief; door een tussenboom is het makkelijker om door te lopen en mooie bomen die je onderweg tegenkomt (binnen de 20m) van de eerdere boom, te laten staan.

De volgende dag zijn de gebleste bomen weggehaald. Dit creëerde een uniek leermoment omdat we zo direct het effect van het bleswerk konden bekijken. Het bleek dat het merendeel van de QD-bomen te weinig vrijgesteld was, zodanig dat de kronen naar verwachting in minder dan 3 jaar alweer tot sluiting gaan komen.

Les 2; niet te zuinig zijn met vrijstellen van QD-bomen van grove den.

Kwalificering in gemengde opstand

De groep heeft ook een kwalificering uitgevoerd in een gemengde opstand van loofhout, ooit aangeplant na een storm waarin alles was omgewaaid. De nu aanwezige soorten zijn onder andere esdoorn, beuk, inlandse eik, hemlock spar, douglas, berk en fijnspar. Het merendeel hiervan is aangeplant. De bomen zijn in een jonge fase en in de opstand zijn opties geselecteerd. Opties zijn potentiële QD-bomen. Op een hectare kunnen wel tot 200 opties voorkomen. Terughoudend ingrijpen is het devies. Alleen de directe concurrenten (als die er zijn) benadelen om ervoor te zorgen dat je de optie niet kwijtraakt door concurrentie. Dit kan bijvoorbeeld door ‘knippen en breken’, door een kniptang op stok. Leerzaam.

Les 3; met weinig inspanning kun je veel bereiken voor de toekomst.

Zie ook het artikel ‘De kwalificeringsfase: kwaliteit in de maak (QD)’ op ecopedia.